Çifte Minareli Medrese (Erzurum)

Çifte Minareli Medrese (Hatuniye Medresesi), Türkiye'de Erzurum İlinde bulunmaktadır. Selçuklular dönemine aittir. Bu tarihi eser günümüze kadar varlığını koruyabilmiş ve bulunduğu Erzurum ilinin sembolü haline gelmiştir. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilir. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad'ın kızı Hüdâvent Hatun tarafından 1253 yılında yaptırılmış olan bu tarihi yapı, Anadolu'nun en büyük san'at şaheserlerinden biridir. Hüdâvent Hatun'dan dolayı "Hatuniye Medresesi" olarak da adlandırılır.

Kümbeti Erzurum' da bulunan kümbetlerin en büyüğüdür. Her biri 26 metre yüksekliğindeki rengarenk çinilerle süslü çift minare, bu tarihi esere isim olmuştur. Avlulu, 2 katlı, 4 eyvanlı olup, 37 oda ve bir camiye sahiptir.1.824 m2 (38m x 48 m) lik bir alan üzerine kuruludur. Açık avlulu medreselerin Anadolu 'daki en büyük örneğidir. Kuzey cephedeki taçkapı tam bir sanat eseridir. Taçkapı formundan ziyade çeşme nişleri ile yarım yuvarlak iki payanda vardır. Günümüzde kısmen tahrip olmuş görünümlü, 16 oluklu, firuze renkli çini kakmalı tuğladan yapma minarelerin kürsüleri de dikkat çekicidir. Taçkapının iki yanından yükselen silindirik minareler, tuğla ve mozaik çiniler ile süslenmiştir. Çinilerle süslü minarelere “Allah", "Muhammed" ve "ilk dört büyük halife" nin isimleri de işlenmiştir. Taç kapıyı çeviren bitki süslemeleri, kalın silmeli panoların içindeki "ejder", "hayatağacı", "kartal" motifleri cephenin en gösterişli bölümüdür. Taç kapının sağında ve solunda iki yönlü olmak üzere dört adet kabartma bulunmaktadır. Sağdakinde çift başlı kartal panosu yer almaktadır. Çifte Minareli Medrese mimarisinin ilk öne çıkan unsuru özelliğindeki geometrik süslemeler; en fazla avludaki sütun gövdelerinde, öğrenci odalarının kapı silmelerinde, eyvanların ön cephelerinde yer alır. Taç kapıda, avlu sütunlarını birbirine bağlayan kemerlerin yüzeylerinde ve kümbetin iç kısmında bitkisel süslemeler mevcuttur. Ön dış cephede yer alan tamamlanmış hayat ağacı ile kartal motiflerinin bir arma olmaktan çok, Orta Asya, Türk inanışı kapsamında, güç ve ölümsüzlüğü dile getirdiği düşünülür. Taçkapıdan avluya girilir. Zemin katta on dokuz, birinci katta ise on sekiz oda bulunmaktadır. Avlu 26x10 m. ölçülerinde dört yönden revaklarla çevrilidir. Girişin batısındaki kare mekânın vaktiyle mescid olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Zemin katın revakları kalın sütunlar üzerine oturmaktadır. Sütunların çoğu silindirik, dördü de sekizgen gövdeye sahiptir. Odalar beşik tonozla örtülüdür. Medresenin ikinci katı dört eyvan arasında, dört bağımsız gurup şeklinde dizayn edilmiştir. Birinci kata inilmeden bir diğer bölüme geçmek mümkün değildir. İkinci kattaki hücreler (odalar) da alt kattakiler gibi dikdörtgen şeklindedir. Kırma taşlarla yapılmış, beşik bir tonuzla örtülüdür. Alt kattaki kapıların üst kısmında yer alan değişik şekiller üst kat kapılarında yoktur.

Büyük Selçuklu Mirası Belgelendi

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün himayesinde gerçekleştirilen Büyük Selçuklu Mirası projesinin ilk etabı tamamlandı. Projede 320 Selçuklu eseri fotoğraf ve video ile belgelendi, 180 dakikalık belgesel hazırlandı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün himayesinde, Selçuklu medeniyetine ait mimari eserlerin ve müzelerde bulunan taşınır kültür varlıklarının belgelenmesi amacıyla gerçekleştirilen ‘Büyük Selçuklu Mirası’ projesi törenle tanıtıldı. Çankaya Köşkü’nde gerçekleştirilen tanıtım toplantısına siyaset ve sanat dünyasından çok sayıda davetli katıldı. Sunuculuğunu Tarihçi Yazar Talha Uğurluel’in yaptığı program proje kapsamında hazırlanan 180 dakikalık filmin kısa gösterimi ile başladı. Proje kapsamında 120 bin km karayolu kat edildi. 50 bin kare fotoğraf ve onlarca saat video kaydı yapıldı. 12 ülke bir muhtar cumhuriyet olmak üzere 250’yi aşkın şehir, belde ve köye gidildi. 320 Selçuklu medeniyeti eseri fotoğraf  ve video ile belgelendi. 

12 ülkede Selçuklu izleri

Çalışmanın sonucunda Büyük Selçuklu mirasını anlatan 180 dakikalık belgesel hazırlandı. Ayrıca 2 ciltlik Büyük Selçuklu Mirası fotoğraf albümü ve 3 ciltlik bir mimari eser hazırlandı. Proje koordinatörü İbrahim Yavaş, Büyük Selçuklu Devleti’nin eserlerinin bugüne kadar ulaşan eserlerinin belgelenme çalışmasının yapılmaması nedeniyle çalışmayı yaptıklarını söyledi. Ermenistan’dan Azerbaycan’a Suriye’den Filistin’e 12 ülke ve bir muhtar cumhuriyetinde çalışmalar yürüttüklerin belirten İbrahim Yavaş, “Proje sonucu 320 eserin envanter çalışması yapıldı” diye konuştu.  

Medeniyetimizin temeli 

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de konuşmasında, geniş bir coğrafyada çok önemli bir çalışmanın yürütüldüğünü söyledi. Bir devletin çatısı altında olan bir coğrafyada bugün onlarca devletin bulunduğunu belirten Gül, “Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Büyük Selçuklu devletinin Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan kültürel hayat çizgimize önemli bir katkısı vardır. Horasandan başlayan büyük Türk göçü Yemen Mısır ve Akdeniz’ e Selçuklular tarafından uzandı ve tüm buralarda Türk rüzgarı esti” dedi.

Selçuklunun vakıf üzerinden kendine has bir mimarı tarz benimsediğini anlatan Gül, “Büyük Selçuklu devleti şanlı tarihimizde kendisinden daha sonra kurulan Osmanlı ve Türkiye cumhuriyetine temel taş olmuştur. Selçuklu Türk medeniyetinin temel taşlarından birisidir. Tarihimizde geniş geniş sayfalarla anlattığımız Selçuklu medeniyeti geçmişten günümüze etkileri hala süren pek çok önemli alim ve şairin, sanatçının yetişmesine vesile olmuştur” şeklinde konuştu.

Avrupa'nın ortaçağ karanlığında yaşarken Selçukluların insani değerlere önem veren, ilme ve alimi koruyan yüksek bir anlayış sahibi olarak kuvvetli bir tük İslam medeniyetinin ortaya çıkmasını sağladığını söyleyen Gül, "Büyük Selçuklu devleti şanlı tarihimizde kendisinden sonra kurulan Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti'ne temel taşı olmuştur" dedi.

SELÇUKLU - OSMANLI VE TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN TEMEL TAŞI OLMUŞTUR

Selçuklu Belediyesi, Konya Aydınlar Ocağı ve TİKA'nın ortaklığı Büyük Selçuklu Mirası Projesi'nin gündeme gelmesiyle himayelerine aldığını ifade eden Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Selçuklu Devleti zamanında insanlık ve tarihin büyük bir medeniyetin doğup yaşadığına şahit olduğunu belirterek, Horasan'dan başlayan büyük Türk göçünün Yemen, Mısır ve Akdeniz'e kadar Selçuklular sayesinde uzandığını ve bütün bu coğrafyada Türk rüzgarının estiğini söyledi.

SELÇUKLU MEDENİYETİ BİRÇOK ALANDA ZİRVEDİR

Selçuklular döneminin mirası olan eserlerin aynı zamanda o dönemin mimarlarının, ustalarının ve sanatçılarının yeteneklerini, bilgi ve birikimleri ile ruh hallerini yansıttıklarını ifade eden Cumhurbaşkanı Gül, "Bu kadar zarif, güzel mimariyi iyi yapan insanların muhakkak ruhları ve kişilikleri de çok zarif ve çok duygusal olması gerekir. Selçukluda devlet idarecilerinin sanatçılara ve mimarlara hep himaye vermiş olması ve onları koruma altına aldığını da biliyoruz. Bu anlayış sayesinde Selçuklular; edebiyattan mimariye, eğitimden musikiye, astronomiden tıbba, ordu ve devlet yapılanmasına kadar birçok alanda zirveye ulaşmışlardır. Selçuklu medeniyetinin dikkat çeken bir diğer özelliği ise, bugün insanlığın ortak problemleri olan birçok soruna asırlar öncesinde çözüm bulmalarıdır. Farklı kültürlerden, dinlerden, inançlardan insanları beraber yaşamayı ve bir arada tutmayı başarmış olmalarıdır" dedi.

Yurt dışını da kapsıyor

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün himayelerinde 2009 yılı Kasım ayında başlatılan ‘Büyük Selçuklu Mirası Projesi’, Anadolu topraklarıyla sınırlı kalmayıp, yurtdışındaki müzelerde bulunan eserleri de kapsayan bir envanter çalışması niteliğini taşıyor. Yaklaşık 36 ay süren projeyi, Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) denetiminde Konya Aydınlar Ocağı Derneği yürüttü. 

Halının kökü Anadolu Selçuklu Devleti'nden gelmiştir.

Halının kökü Anadolu Selçuklu Devleti'nden gelmiştir.

Kilimle halı bir birinden farklıdır: Kilim ince bir halı tipidir. Dünyada bilinen ilk halılar Orta Asya'da Türkler tarafından dokunmuştur. Bu halıların günümüze kadar ulaşabilmiş en esk

 i örneğinin M.Ö. 6-5. yüzyıllarda yapılmış olduğu ve halen Leningrad Müzesi'nde saklandığı bilinmektedir.

Halı insanların rahat ve sıcak bir zemin arayışı sonucu ortaya çıkan ve ev dekorasyonunda önemli bir yer tutan bir malzemedir.

Tarihi ise insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar önce sıcak bir zemin yaratmak amacıyla hayvan postlarını kullanıyorlardı.